İmsaq vaxtında  günəşin irtifası (Üfüqün altındakı yüksəklik dərəcəsi).

Türkiyə təqviminin hazırladığı, İnternetdə də nəşr olunan vaxtlarda və imsaqiyyələrdə, təmkin zamanı ilə namaz vaxtlarına aid olan Günəşin Şəri üfüqdən, irtifa' zaviyələri yəni, üfüqdən yüksəklik bucaqları heç dəyişdirilməmiş, namaz və oruc vaxtları, doğru olaraq bildirilmişdir. Dörd məzhəbdə də imsaq vaxtı, "şəri gecə"nin sonunda başlar. Yəni, "Fəcri sadiq" deyilən bəyazlığın şərqdəki üfüqü zahiri (Görünən üfüq) xəttinin bir nöqtəsində görülməsi ilə başlar. Oruc da, bu vaxtda başlar. Yəni, günəş üfüqü zahiri xəttinə 19 dərəcə yaxınlaşınca başlar.

İslam astronomiya mütəxəssisi Əhməd Ziya Bəy "Rubu dairə" kitabında deyir ki, "Avropalılar fəcri sadiqin başlaması olaraq, üfüq üzərində ağlığın tamamilə yayıldığı vaxtı hesab edirlər. Bunun üçün, fəcr hesablarında, günəşin irtifasını "-18" dərəcə götürürlər. Biz isə üfüq üzərində bəyazlığın ilk görüldüyü vaxtı hesab edirik. Bunun üçün də şəmsin "Günəşin" irtifasının, "-19" dərəcə olduğu vaxtı tapırıq. Çünki islam alimləri, imsaq vaxtının, bəyazlığın üfüqü zahiri üzərində yayıldığı vaxt deyil, BƏYAZLIĞIN ÜFÜQ ÜZƏRİNDƏ İLK GÖRÜLDÜYÜ VAXT olduğunu bildirdilər.)

Yəni, İslam alimləri əsrlərdən bəri, fəcr (imsaq) vaxtında Günəşin  irtifasının, üfüqün altında "-19" dərəcə olduğunu anlamışlar, digər rəqəmların doğru olmadığını bildirmişlər. Fətva belədir. Müctəhid olmayanların bu fətvanı dəyişdirməyə haqları yoxdur. Fətvaya uyğun olmayan ibadətlər səhih olmaz. Müsəlmanların din işlərində xristianlara və məzhəbsizlərə deyil, İslam alimlərinə tabe olması lazımdır.

Necə ki, 1958 ilində, Diyanət İşləri Başçılığın tərəfindən nəşr edilən namaz vaxtlarının səhv olduğunu yazan bir qəzetin  künc yazıçısına verilən cavabda eynilə, "... İmsaq vaxtına gəlincə; Yazınızda, istər ingilislər, istər amerikalılar, istər fransızlar bu vaxtı günəşin 18 dərəcə üfüqün altında olduğu zaman olaraq qəbul etmişlər' deyirsiniz. Görəsən Xristian olan bu üç millətin imsaq vaxtında hansı ibadətləri var ki, imsaq vaxtı üçün belə bir dərəcəni əsas olaraq qəbul etsinlər. Belə etmiş olsalar da, islam heyətşünasları (İslam astronomiya mütəxəssisləri) tərəfindən adı çəkilən vaxt (imsaq vaxtı) islami qaydalara görə təqdir edilmiş ikən, bu barədə xaricilərə tabe olmaq məcburiyyəti haradan çıxır? İmsaq vaxtı mebdeyi-fəcrin tulu anıdır (yəni şərq üfüqündə bəyazlığın bir nöqtə halında görüldüyü zemandır). Heyətşünasanı-sabıkamız (əvvəlcə gələn bütün İslam astronomiya mütəxəssislərimiz) bu anın 19 dərəcə inhitatı şəmsə təvafuk etdiyini (üfüqün altında 19 dərəcə olduğunu) qəbul etmişlər. Demək ki, islam heyətşünasların (İslam astronomiya mütəxəssislərinin) imsaq vaxtı üçün qəbul etdikləri dərəcə 18 dərəcə deyil, 19-dur . Namaz vaxtlarının bu dərəcəyə görə hesablanması lazımdır və təqvimimizdəki hesablar buna görədir " deyə bildirdikden sonra, "İmsaq vaxtının düsturunu bildiririk. Hesabı buna görə edin və ya etdirin. Nəticədə təqvimdə yazılı vaxt doğru olaraq çıxdığı görüləcək və boş yerə zehinlərin bulandırıldığı aydın olacaq." Deyildikdən sonra, misal olaraq imsaq vaxtı hesabı loqarifmik və triqonometrik düsturlarla edilərək, təmkin müddəti qədər əvvələ alındıqdan sonra olan imsaq vaxtı, bu adı çəkilən yazı ilə qəzet jurnalistinə göndərilmişdir. Türkiyə təqvimində və internetdəki saytlarımızda nümayiş olunan imsaq vaxtları, eynilə burada bildirildiyi kimi, üfüqün altında 19 dərəcə  istifadə edilərək və təmkin müddəti qədər əvvələ alınaraq hesablanmaqdadır.

Təmkinsiz və Günəşin üfüqün altındakı yüksəklik bucağı "-18" dərəcə alınaraq hesab edilən imsaq vaxtları səhvdir.

Həm Günəşin üfüqün altındakı yüksəkliyi "-18" dərəcə alınmaqla üfüqə yaxınlaşdırılaraq və həm də təmkin müddəti tamamilə qaldırılaraq edilən hesablarda imsaq vaxtında təxmini olaraq (Türkiyə kimi ərz dərəcəsi 36-42 dərəcə arasında qalan yerlərdə) 15-20 dəqiqəyə çatan fərqlər ortaya çıxmaqda və oruca gerçək imsaq vaxtından təqribən 15-20 dəqiqə sonra başlanmaqda və tutulan oruclar fasid (batil) olmaqdadır.