SOHBET - İSTANBUL - MEDÎNE DEMİRYOLU

Dünyada, lk tren 6 Ekim 1829'da İngiltere'de yürütüldü. Yurdumuzda  ise, 1836 târihinde demiryolu projeleri ele alındı. İlk demiryolu hattı 66 km olan Köstence-Çernova hattıdır ve 1860'da hizmete açıldığında pâdişah Abdülmecid Hân'dı. Aydın-İzmir demiryolu da bu pâdişahın eseridir. Sultan Abdülaziz Hân zamanında, şimdi Romanya'da bulunan 224 km'lik Varna-Rusçuk hattı hizmete girdi.

Hac ibâdetinin kolaylaşması, ticâri ilişkilerin artması, iç ayaklanmalara daha çabuk müdâhale edilebilmesi ve asker sevki gibi amaçlar için Sultan Abdülaziz Hân zamanında Hicaz demiryolu plânlandı. Ancak bu proje çok masraflı ve çok büyük bir projeydi. Bunun için 4 000 000 Osmanlı altını masraf hesaplandı. Bu Osmanlı bütçesinin yüzde 18'i kadardı.

Bunun için geniş bir bağış kampanyası başlatıldı. İlk bağışı Sultan Abdülhamid Hân verdi ve ardından bütün İslâm topraklarından paralar toplanınca masrafı fazla fazla aştığı görüldü. Projeyi Alman mühendisler yürüttüler, hattın geçtiği yerlerdeki insanlar mecburi işçi oldular ve zamanla sayıları 17 olan Türk mühendislerinin projenin yürütülmesinde ağırlığı arttı. 1900 yılında başlayan bu iş 8 yılda tamamlandı.

1903'te Amman'a, 1904'de Maan'a, 1905'de Der'a-Hayfa, 1906'da ise Şam-Hayfa, aynı yıl Müdevvere'ye, Medayin'e Sâlih'e, 1907'de El Ula'ya ve 1908'de 27 Ağustos'ta Haydarpaşa'dan kalkan tren, 1 Eylül 1908 'de Medîne'ye ulaştı.

Başlangıç noktası olan Haydarpaşa gar binası inşaatını, 2 Alman mühendisi projeyi çizerek uyguladılar. Her biri 21 metrelik 1 700 kazık üzerine oturtulan bina, 1903 sert kesme taşla, önce burada bulunan meşhur Haydarpaşa Çeşmesi ve önündeki târihi yapılar yıkılarak ve deniz doldurularak yapılmıştır.