TARİH - HEM DESTAN HEM TARİH

Türk Dil Kurumu’nun yayınları arasında tarihî metinler ve bunların sözlük ve gramerleri de sıkça yer alıyor. Göktürkçe ve Uygurca’dan Eski Anadolu Türkçesi’ne ve zamanımız Türk şîvelerine; Gagavuz, Kırgız, Özbek... Türkçelerine kadar muhtelif dönemlere âit çalışmalar, seçkin hocaların mahsulü eserler, güzel baskılı kitaplar hâlinde aydınlığa ulaşmaktadır.

Bunlardan son bir örnek de Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’ndan öğrencim Yrd. Doç. Dr. M. Mehdi Ergüzel’in doktora çalışması olan XV. asra âit bir tarihtir. Metin, gramer incelemesi ve sözlüğünden oluşan bu eser, Fatih’in babası II. Murad Hân’ın emriyle Şirvanlı Mahmud’a tercüme ettirilmiştir. Ünlü Arap Tarihçisi İbni Kesir’den çevrilen bu eserin asıl adı Tarih-i İbn-i Kesir’dir.

Dr. Mehdi Ergüzel’in, 600 yıl öncesinin Türkçesine hem de o zamanın tercüme gücünü ifâde etmesi bakımından örnek gösterdiği şu bölüm Dede Korkut şiiriyetinde ve destan güzelliğindedir.

“...Rivâyet olundu ki: Arab-ı arba ortasında eyle bahadur kimse idi ki ömrinde atduğı ok yire düşmezdi. Her nireye ki kasd itse elbetde ururdı. Bir gice ay aydınında avlayu çıkdı. Bir nice geyiklere tuş olup, kavs-ı kuzah gibi yayın eline alup tirkeşinden bir ok çıkardı, gez kirişde koyup çekdi. Gez kulaga irişüp demren evce girdi. Ol geyiklere atup, içinde ok birine tokınup Dımuşki İgne ter atlasdan geçer gibi bir yanından çıkup, bir taşa tokınup ol taşdan odlar saçıldı. Kes’ay, taşdan ol vechile od saçılduğın görüp, geyiklerden birine tokınmadı sanup ‘Bunca yıl Arap ortasında ok atarın yire düşdüğün görmedim’ diyü galata varup ol gazabıla gendü elin kesdi. Vakta ki sabah olup güneş kaf kullasından baş kaldurdı, nazar idüp ol geyiklerin birin düşmiş ve atdugı ok yanunda yatur görüp elin kesdügine peşiman oldı...”

(225, b/6-17)
Ahmet Kabaklı TÜRKİYE GAZETESİ 23.03.2000