HİKÂYE - NOSTALJİ

Çamaşır yıkamak için tokaç da bir keşifti şüphesiz. Ovmak çitilemekten daha kolay. Kaba kirler kille, külle yumuşatılır, mayi sabunla köpürtülüp arındırılırlar. O zaman teyzeler titiz, yıkar bir daha yıkar, içine sinmeyince üç kere şartlar. Nasıl olsa su bol, dere bitecek değildir ya. Sonra bir çamaşırhane modasıdır yayıldı, taş duvarlar içinde kazanlar kaynar. Hiç değilse elleri buruşmaz soğuktan. Şanzımanlı makinalar çağ atlattı hanımlara. Yanına bir de dikiş makinesi, mahallenin en güzel kızını alırsın valla.
Tel dolaplara kurt sineği giremez ama yemeği koyarsan sabaha çıkmaz. Eskiler ekşimesinden korktukları gıdaları sarar sarmalar kuyuya sarkıtırlar. Gıda korumanın bin yolu vardır, kurutursun, reçel yaparsın, turşu kurarsın, kavurursun icabında.
Buzdolabını yetmişli yıllarda tanıdık, tez alıştık ama. Kırk defa onartıp tekrar kullanırsın inadına.

Ateşi bilmeyen yok ki, mesele nasıl koruyacağında... Önceleri ağaç boldu, ocaklarda koca koca kütükler yanar, közler mangala alınırdı. Sonra sobalara döndük, daha az malzeme daha iyi ısınan odalar... Çingene sobaları, kuzineler derken dökümleri keşfettik. Çeşit çeşit... Taş kömürü, kok kömürü ve ağaç kömürü denen o kükürtlü belâ. Yaşlılar issiz külsüz olduğu için gaz sobası yakar.

Köylerde tandır yahut fırın olur. Yemeğini de pişirir, ekmeğini de çıkarır aradan. Sonra kuzineler yayıldı. Hem ocak, hem soba, ne istersin ki daha...

Evlerin tabanları toprak ya da betondur. Fukaralar hasır atar, hâli vakti yerinde olanlar tahta çaktırır, üstüne halı kilim yayar. Tuzu kurular duvarın görünen yerine bir tüfek asar yahut üzerinde Kabe-i Muazzama ve Mescid-i Nebî olan kadife halı yakıştırırlar. Sultanahmet resmi de pek yaygındır. Bunlar İran menşelidir, Doğubeyazıt üzerinden girer yurda... Acemler at, geyik, av köpeği işlemeye bayılırlar. Duvarın birinde de terek olur, itina ile ceviz radyo oturtulur, üzerine de dantel atılır.

Yaylı somyalar, sünger yataklar, davul fırınlar... Ve asrın keşfi. Gırgır! İtiyorsun süpürüyor, çekiyorsun yine süpürüyor.
Akıl alası değil... Hayat zor fakat zevkliydi yaaa!..

İrfan Özfatura