YURDUMUZ......................................... KÂŞGARÎ DERGÂHI

Bundan 3 asır evvel Abdullah Nidai Kâşgari adlı bir zat, doğduğu yer olan Doğu Türkistan’ın Kâşgar şehrinden yollara düştü. Tek maksadı Hakka ulaşan yolu bulmaktı. 45 sene şehir şehir gezdi. Yüzlerce âlim ve mutasavvıftan feyz aldı. En son durağı İstanbul oldu. Murtaza Efendi’nin o sıralarda Eyüp sırtlarına yeni yaptırdığı dergâha postnişin seçilen Abdullah Efendi, asırlarca devam edecek bir irfan geleneğini başlatmış oldu.
Kâşgarî Dergâhı’nda tasavvufla birlikte Orta Asya Türk kültürü de yaşatıldı. İsa Geylanî Efendi’den Abdülhakim Arvasî Efendi’ye Hüseyin Hilmi Işık Efendi’den şair Necip Fazıl Kısakürek’e kadar tefekkür dünyamıza ışık tutan zatlar gelip geçti tekkeden…
Eyüpsultan Belediyesi Yayınlarından çıkan “Gönül Sultanlarının Ağırlandığı Tekke: Kâşgarî Dergâhı” isimli eserde, ta-rihî mekân çok az bilinen fotoğraf ve arşiv vesi-kalarıyla tanıtıldı. Kâşgarî Dergâhı 1745 yılında inşa edildi. Kâşgar şehrinden İstanbul’a gelen Abdullah Efendi, tasavvufla birlikte Türk kültür ve gelenekleri de bu tekkede yaşattı. Dergâhın her bir tadilatta pek çok mühim kısımları kayboldu.
Kâşgarî Dergâhı, Pierre Loti Kahvehanesi’ne yakın olmasından ötürü yabancı yazarların da alâkasını çekmişti. 
Sultan III. Selim ve Sultan III. Mustafa gibi Osmanlı padişahları da Kâşgarî Tekkesi’nin müdavimleri arasındaydı. Şehzadeleri için Kâşgarî Dergâhı’nda bir köşk yaptıran Sultan III. Selim’in, Ramazan gecelerinde tekkede kaldığı biliniyor.
Abdülhakim Arvasî; Van’da 3.000 kitaplı kütüphanesi ve medresesi Ermeniler tarafından yakılınca yakınlarıyla hicret edip İstanbul’a geldi. Bu tekkeye şeyh tayin edildi. Bir taraftan Süleymaniye Medresesi’nde bir taraftan da câmilerde insanları irşad etti.                        Murat Öztekin         TÜRKİYE GAZETESİ          28.11.2018