TARİH............. EN MEDENÎ MİLLET
Ecdâdımız Osmanlılar her sahada olduğu gibi, ahlâken de bütün milletlerden medenî idiler. Bu, Avrupalı yazarlar tarafından da kabul edilmektedir. Meselâ Batılı yazar A. L. Castella’nın Osmanlı ahlâkı hususunda enteresan tespitleri vardır:
Arkadaşlarımdan biri, içinde bin kuruş bulunan bir torba ile İstanbul yakasından Beyoğlu’na doğru Tophane İskelesine çıkarken torbanın ağzı çözülüp paralar rıhtıma dağılır. Bazıları da denize yuvarlanır.
Çevreden bunu görenler, adamın yardımına koşarlar. Herkes bulabildiği kadarını toplar ve adamın torbasına koyar. Paranın sâhibi şaşkınlık içindedir. Hatta endişelidir. Paralarının bir kısmının çalınabileceğinden korkmaktadır. Fakat, denize düşen paraların bile çıkartılıp kendisine teslim edilmekte olduğunu görünce, içi ferahlar. Nihayet bütün paralar toplandığında adam der ki:
“Size nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum! Bu soğukta denize dalıp paralarımı çıkardınız. Bir sürü zahmete katlandınız. Bu iyilikleriniz karşılıksız kalmamalı. Size borcumu ödemem lâzım.”diyerek elindeki torbasını onlara verir.
Ancak orada bulunanlar, buna itiraz etderler. İçlerinden onun dilini bilen biri der ki:
- Bize hiçbir borcun yoktur. Biz sadece vazîfemizi yaptık.
- Ama nasıl olur? Bunca iyilik karşılıksız yapılır mı?
- Neden olmasın? İnsanlık yardımlaşmayı gerektirir.
Adam defalarca teşekkür ederek oradan ayrılır ve evine döner. İçinde hâlâ bir şüphe vardır. Aceleyle torbasını bo-şaltır. İçindeki paraları teker teker sayar. Hepsi tamamdır...
Bu asil davranış için şunları yazmaktan kendini alamaz:
“Acaba halkın en fakir tabakasında bile incelik ve zarâfetin bu derecesi yalnız Türklere mi mahsus? Hakikaten bütün bu ulvî karakterler onlara ancak şeref verir. Hiç şüphesiz ki, ahlâk bakımından Türk siyâsetiyle medenî hayatı, bütün cihana örnek olabilecek vaziyettedir...”
ZEKÂ BULMACASI.......SABAH YÜRÜYÜŞÜ
Erol yürüyüşe çıkar. Dönüp arkasına bakınca, 200 metre uzaklıkta arkadaşının kendisine doğru geldiğini görür. Birbirlerinin yüzüne dönük olarak 100 metre yürüdükleri hâlde, aralarındaki mesafe yine 200 metredir. Bu nasıl olur? (Cevabı yarın)