GÜNÜN TARİHİ.................. II. MAHMUD HÂNIN VEFÂTI

Os­man­lı Pâdişah­la­rı­nın 30’un­cu­su ve İslâm halîfe­le­ri­nin 95’in­ci­si­dir. Sul­tan I. Ab­dül­ha­mid Hânın oğ­lu ve Sul­tan Ab­dül­me­cid Hânın ba­ba­sı­dır. 1785’de do­ğup, 30 Haziran 1839’da ve­fât et­miş­tir. 1808 yı­lın­da tah­ta çı­ka­rak, pâdişah ve halîfe ol­du. Za­ma­nın­da, pek çok imar fa­ali­yet­le­ri ol­muş­tur. Bo­zul­muş olan Ye­ni­çe­ri oca­ğı­nı kal­dır­dı. Ara­bis­tan’da sü­kû­ne­ti te­min et­ti. Har­bi­ye ve Tıp Fa­kül­te­si’ni kur­du ve Be­ya­zıd­’da yan­gın ku­le­si­ni yap­tır­dı. Top­ha­ne’de Nus­ra­ti­ye Câ­mii, Bah­çe­ka­pı’da Hi­dâ­yet, Üs­kü­dar’da Ad­li­ye câ­mi­le­ri­ni yap­tır­dı. Un­ka­pa­nı Köp­rü­sü, Bey­ler­be­yi ve Çı­ra­ğan sa­ray­la­rı­nı, Ga­la­ta­sa­ray Li­se­si­’ni in­şa et­tir­di. Eyüp Sul­tan haz­ret­le­ri­nin tür­be­si­ni tamir et­tir­di. Kendi tür­be­si Çem­ber­li­taş’ta­dır.
u      u      u
28 Tem­muz 1808 gü­nü, Top­ka­pı Sa­ra­yı, ta­ri­hi­nin en acı olay­la­rın­dan bi­ri­ni ya­şa­dı. Ha­rem da­ire­si­ni ba­san 20 ka­dar azı­lı ser­se­ri, tek­rar tah­ta çı­ka­rı­la­ca­ğı an­la­şı­lan III. Se­lim Hânı şe­hit et­miş, son­ra da Şeh­zade Mah­mud’un pe­şi­ne düş­müş­ler­di. Onu da kat­le­de­cek­ler­di. Câ­ni­ler, 23 ya­şın­da­ki şeh­za­de­nin ya­nı­na var­dık­la­rın­da, kar­şı­la­rı­na III. Se­lim Hânın iki sa­dık ada­mı di­kil­di: An­ber Ağa ve Ha­fız İsa Ağa... Bun­lar, kı­lıç­la­rı­nı çek­miş, sal­dır­gan­la­rı dur­dur­ma­ya ça­lı­şı­yor­lar­dı. An­cak, du­rum ümit­siz ve va­him­di. Çok geç­me­den hem ken­di­le­ri­nin hem de Şeh­zade Mah­mud’un ecel şer­be­ti­ni iç­me­si ka­çı­nıl­maz gi­bi gö­rü­nü­yor­du.
O sı­ra­da, hiç ak­la gel­me­ye­cek bir im­dat ye­tiş­ti. Ha­rem ge­dik­li­le­rin­den Cev­ri Kal­fa, sev­gi­li şeh­zade­si­nin el­den git­mek­te ol­du­ğu­nu gö­rün­ce, ha­mam kül­ha­nın­dan bir tas sı­cak kül alıp koş­tur­muş, sal­dır­gan­la­rın yü­zü­ne ser­pi­ver­miş­ti. Adam­lar ya­nan göz­le­ri­ni si­lip to­par­lan­ma­ya ça­lı­şır­ken, o ye­ni­den kül ser­pi­yor­du. Bu mü­daha­le, An­ber ve İsa Ağa­la­ra ye­ter­li za­ma­nı ka­zan­dır­dı­. Şeh­zade Mah­mud’u he­men da­ma çı­kar­dı­lar, ora­dan da aşa­ğı­da­ki ar­ka­daş­la­rı­nın uzat­tı­ğı mer­di­ven­le ye­re in­dir­me­yi ba­şar­dı­lar. Er­te­si gün, genç şeh­za­de, 30. Os­man­lı pâdişahı ola­rak tah­ta otur­du. Sul­tan II. Mah­mud Hân, ha­ya­tı­nı kur­ta­ran bu kah­ra­man ka­dı­nı Ha­zi­ne­dar Us­ta­lı­ğı gö­re­vi­ne ge­ti­rdi. Ona Çam­lı­ca’da, için­de ye­ni köş­küy­le be­ra­ber ge­niş bir ara­zi ba­ğış­la­dı. Cev­ri Kal­fa ise, zen­gin­le­şin­ce ken­di­ni ha­yır iş­le­ri­ne ve­re­rek Di­van­yo­lu’nda bü­yük bir Sıb­yan Mek­te­bi ve bir çeş­me yap­tır­ıp, Üs­kü­dar ve Eyüp’te va­kıf­lar kurdu.