SOHBET.............. İMÂM-I ÂZAM’IN VASİYETİ

İmâm-ı Âzam haz­ret­le­ri­nin son va­si­ye­tinde, Müslümanların nasıl îmân edeceği, Ri­yâ­dün Nâ­sı­hîn ki­ta­bın­da, kı­sa­ca şöy­le­ bildiriliyor:
1- Îmân, dil ile ik­rar, kalp ile tas­dik­tir. Îmân­da azal­ma, ço­ğal­ma ol­maz. An­cak par­lak­lı­ğın­da, kuv­ve­tin­de ço­ğal­ma olur. Amel îmân­dan bir par­ça de­ğil­dir. Îmân, her­kes için lâ­zım ol­du­ğu hâl­de, her amel, her­kes için lâ­zım de­ğil­dir. Me­se­lâ; ni­sa­ba ulaş­ma­yan fa­kir, ze­kât ver­mez. Hayz ve ni­fas hâ­lin­de­ki ka­dın, na­maz kıl­maz. Fa­ki­re ve böy­le özür­lü ka­dın­la­ra îmân lâ­zım de­ğil­dir de­ne­mez. Hay­rın ve şer­rin tak­di­ri, Al­la­hü te­â­lâ­dan­dır.
2- Amel­ler; farz, fa­zi­let ve günah ol­mak üze­re üçe ay­rı­lır.
3- (Al­la­hü te­â­lâ Arş’ı is­ti­vâ et­miş­tir.) de­mek, (Arş’ta du­ru­yor.) de­mek de­ğil­dir. Arş son­ra­dan ya­ra­tıl­mış­tır. Hak te­â­lâ­nın Arş’a ih­ti­ya­cı yok­tur.
4- Al­la­hü te­â­lâ­nın ke­lâ­mı [Kur’ân-ı ke­rîm] mah­luk de­ğil­dir.
5- Es­hâb-ı ki­râ­mın en üs­tün­le­ri sı­ra­sı ile dört ha­lîfe­dir. Es­hâ­bı se­ven mü­min, müt­te­kî, on­la­ra düş­man olan­lar, mü­nâ­fık ve şa­kî­dir.
6- Kul­la­rın yap­tı­ğı iş­ler mah­luk­tur. Çün­kü ku­lun ken­di­si mah­luk­tur.
7- Ya­ra­tı­cı ve rı­zık ve­ri­ci Al­la­hü te­â­lâ­dır. İn­san­lar, mü­min, kâ­fir ve mü­nâ­fık ol­mak üze­re üçe ay­rı­lır. Ce­nâb-ı Hak, mü­mi­ne ibâ­de­ti, kâ­fi­re îmânı, mü­nâ­fı­ka da ih­lâ­sı farz kıl­mış­tır.
8- Mest üze­re mesh câ­iz­dir.
9- Ka­bir su­â­li hak­tır. Cen­net ve Ce­hen­nem ebe­dî­dir.
10- Al­la­hü te­â­lâ, bü­tün mah­lu­kâ­tı öl­dük­ten son­ra di­ril­tir. Cen­net­te­ki­ler, na­sıl ol­du­ğu bi­lin­me­den, bir şe­ye ben­ze­til­me­den ve ci­het­siz ola­rak Al­la­hü te­â­lâ­yı gö­re­cek­ler­dir. Pey­gam­ber efen­di­mi­zin şe­faa­ti hak­tır. Bü­tün gü­na­hı olan mü­min­le­re şe­fa­at ede­cek­tir. Haz­ret-i Âi­şe, Haz­ret-i Ha­ti­ce’den son­ra bü­tün ka­dın­la­rın en üs­tü­nü ve mü­min­le­rin an­ne­si­dir.