TARİH.............. OSMANLILARDA HAREM (1)

Şehirde olsun, köyde olsun her Osmanlı evi, harem ve selâmlık olmak üzere iki kısımdan teşekkül eder. Harem, hanımların yaşadığı, Selâmlık ise, erkek misafirlerin ağırlandığı yerdir. Sarayda da harem bulunur. Pâdişah ve şehzâdeler, anneleri, hanımları ve çocukları ile beraber burada yaşar. 
Saraya alınan câriyelere, önce ciddi bir tahsil ve terbiye verilir. Oturmasını, kalkmasını, konuşmasını, dînî bilgileri, okuyup yazmayı, hesap yapmayı, dikiş dikmeyi öğrenir. Sarayın içinde yer alan, zeki ve istidatlı erkek gençlerin devlet adamı olmak üzere yetiştirildiği Enderun kadar sistemli olmasa da, burası bir Mekteb-i Duhterân, yani kızlar mektebidir. Bugünki mektepler gibi düşünülmemelidir. Avrupa elitlerinin kızlarını gönderdiği Leydiler Mektebi’nin bir benzeridir. Terbiye kabul etmeyen kız, saraydan hemen çıkarılır. Edebinde, konuşmasında, ibâdetinde eksiklik görülen biri burda barınamaz.
Tahsil ve terbiyesini tamamlayan câriyeler, sarayın muhtelif dairelerinde, hazinedar, çeşnigir, çamaşır, ibrikdar, berber, kahveci, kilerci, kutucu, külhancı, vekil, kethüdâ, kâtibe ustasının her birinin maiyetinde hizmet eder. Câriye oldukları hâlde, kendilerine yevmiye ödenir. Ancak masrafları olmadığı için bunu biriktirir, hayır ve hasenatta kullanırlar.
Muayyen bir zaman sonra, Enderun tahsilini bitiren gençlerden münasip biriyle evlendirilirdi. Evlenerek saraydan çıkan hanımlar, zarafet ve kültürleriyle halka rol modeli teşkil eder. Böylece saray terbiyesi saraylılar vasıtasıyle halka yayılırdı. Evlenmek istemeyenler, sarayda kalıp terfi eder, kalfalığa, ustalığa yükselebilirdi. Her dairenin kalfa ve ustası vardır.
 Kanunî Sultan Süleyman Hâna kadar Osmanlı pâdişahları, Anadolu ve Balkan beyliklerinden kız alırlardı. Zamanla bu beylikler ortadan kalktı. (Devamı yarın)

ZEKÂ BULMACASI

Ör­nek­te­ki gi­bi, alt­ta­ki ka­re­le­re öy­le sa­yı­lar ya­zın ki; alt ka­re­le­rin top­la­mı, üs­tün­de­ki ka­re­le­re eşit ol­sun.