9 Kasım 1887’de Erzurum bir zafer destanına sahne olmuştu. Rusların teslim teklifine kesinlikle “hayır” diyen Müşir Ahmed Muhtar Paşa, bütün Erzurumluları şehri savunmaya çağırmıştı. 9 Kasım 1887 günü şahlanan Erzurumlular ellerinde satırlar, sopalar, tırpanlar, kazmalar olduğu halde, Aziziye Tabyası’na yürüyerek, kanlı bir savaştan sonra, Rusları Erzurum’dan kovmuşlardı.

19.cu asırda bitmek bilmeyen Rus saldırıları üzerine şark bölgemizde, müstahkem mevziler inşâası plânlanmıştı. Mustafa Paşa reisliğindeki bir askeri heyet, Erzurum ve Kars bölgelerine sağlam istihkâmlar yapılmasını tavsiye etti.

Bunun üzerine başlayan faaliyet, bilhassa “Pehlivan Padişah” Sultan Abdülaziz devrinde hızlandı. Askeri heyetin tavsiyelerine uyuldu. İnşâ edilen istihkâmların adları: Aziziye, Üç Kiremitlik ve Ahali Tabyalarıdır...Sonradan üçüne birden Aziziye Tabyaları denilmiştir.

1877 yılında hücum eden Rus sürüleri, bu tabyalar önünde karşılandılar. Aziziye Kaymakamı Bahri Bey kumandasındaki Osmanlı-Türk askerleri, hârikalar göstererek çarpışıyorlardı. Fakat bir gece dadaşlar haber aldılar ki: Tabyaların ikisi Rusların eline geçmiş. Üçüncüsü de düşmek üzere!..

İşte o zaman ordu-millet olduğunu isbat ile bütün Erzurum halkı, Aziziye Tabyaları’nda topyekün savaşa katılmıştır. Neye uğradığını şaşıran Rus birlikleri bozulmuş ve firardan başka çare bulamamıştır.

İşte geldi Ramazan,
Bir hoş oluyor insan,
Kıymetini bilene,
Ne de büyük bir ihsan.

Seni hepimiz sevdik,
Ne bereketler gördük,
Sahûr, iftar sendedir,
Her ay sen olsan, dedik.

Salevâtı söyledik,
Temcit pilavı yedik,
Soframızdan kalkarken,
Rabbimize şükrettik.

Okudum yazar oldum,
Davette gezer oldum,
Her gün börek istiyor,
Nefsime kızar oldum.

İftar vakti oldu mu?
Ayran tasa doldu mu?
Yanındaki fakîre,
Yemek veren oldu mu?

Hoşafın suyu boldur,
Bir kepçe daha doldur,
Sahura köfte varmış,
Ne olur erken kaldır.