Emeviler, İslâm dinini, İspanya'dan Avrupa'ya sokdu. Fas, Kurtuba ve Gırnata Üniversitelerini kurup, batıya ilm ve fen ışıklarını saldı. Hıristiyânlık âlemini uyandırıp, bugünkü müsbet ilerlemenin temelini koydu. Dünya yüzündeki ilk üniversitenin, Fas'ın Fez şehrinde bulunan Keyruvan Üniversitesi olduğu bütün ansiklopedilerde yazılıdır. Bu üniversite 859 yılında kurulmuştur.

Endülüs sultanı III. Abdürrahman, memleketi genişletdi, kuvvetlendirdi. Kendisi ve devlet adamları ilim ve edeb sâhibi idiler. Âlimlere ve ilme çok kıymet verirdi. Bunun için, Endülüs'de ilm ve fen çok ilerledi. Sarayı ve devlet dâireleri birer birer ilm kaynağı oldu. Her memleketten ilm öğrenmek için Kurtuba'ya akın akın toplandılar. Kurtuba'da büyük ve mükemmel bir tıp fakültesi kurdu. Avrupa'da ilk yapılan tıp fakültesi budur. Avrupa kralları ve devlet adamları, tedavi için Kurtuba'ya gelir, gördükleri medeniyete, güzel ahlâka, misâfirperverliğe hayrân kalırlardı. Altıyüzbin kitâb bulunan bir kütübhâne de yaptırdı. Kurtuba'dan üç saatlik mesâfedeki (Vâdi-yül-kebîr) kenarında, (Ezzehrâ) isminde pek büyük ve ince san'atlarla dolu bir saray ile mükemmel bahçeler ve büyük bir câmi yaptırdı. Kurtuba'da da,çok sayıda derin âlimler yetişti.

        DİKKAT: Alttaki yazıyı önce düz okuyun.
Sonra da yalnız koyu satırları okuyun bakalım,
ne çıkacak?

        Hatun! Bu ne biçim rezâlet! Bulaşık yıka-
mamışsın daha! Sonra, akşam banyomu yap-
mam için su ısıtmamışsın! Ayrıca yemek
de hazır değil. İyi bir kadın, beyinin yemek
lerden ne istediğini bilmeden, ne yapa-
cağını sormadan karar vermez. Ben seni iyi
bilirim! Hep aynı şey! Haydi şimdi önlüğü-
nü giy, doğru mutfağa! Bana da küllüğü-
mü ver, şu işlerimi sıra ile yapayım!.....