TARİH................................... İLK ANAYASA ve MECLİS

Osmanlı Devletinde, anayasa özelliğindeki Kânûn-i Esâsî’nin Sultan II. Abdülhamîd Hânın emriyle 28 kişilik bir heyet tarafından hazırlanıp, 23 Aralık 1876’da kabul ve ilân edilmesinden sonra, 1877 yılının başında ilk mebus (milletvekili) seçimleri yapıldı. Kânûn-i Esâsî’ye göre Meclis-i Umumî; padişah tarafından tayin edilen 40 üyelik bir Âyân Meclisi ile her 50 000 kişi için bir üye olmak üzere halk tarafından seçilen Meclis-i Mebusan’dan meydana geliyordu.
Meclis-i Mebusan ve Âyân Meclisi’nden meydana gelen Meclis-i Umumî, 20 Mart 1877’de Dolmabahçe Sarayı’nın muâyede (bayramlaşma) salonunda padişahın konuşmasıyla açıldı. Sultan Abdülhamid Hân nutkunda, birinci defa olarak toplanan Umûmî Meclis’i açmaktan duyduğu memnuniyeti belirttikten sonra, devletin idaresinin esasının adalet olduğunu, Osmanlı tebaasının din ve mezhep hürriyetini 600 yıldan beri muhafaza etmiş olmasının bu sâyede mümkün olduğunu ifâde etmekte idi.
 Meclis, iki dönem çalıştıktan sonra, patlak veren Doksanüç Harbi (1877-1978 Osmanlı-Rus Harbi) sırasında devletin ve ülkenin durumunu tehlikeye sokacak tartışmalara sahne oldu. Bu sebeple Sultan II. Abdülhamîd Han Kânûn-i Esâsî’nin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Meclis-i Mebusan’ı 14 Şubat 1878’de feshetti. Böylece I. Meşrûtiyet dönemi bitti. Yürürlükte olan Kânûn-i Esâsî’nin uygulamasına 30 sene 5 ay 9 gün ara verildi. 23 Temmuz 1908’de İkinci Meşrûtiyeti ilân eden Abdülhamîd Han, Kânûn-i Esâsî’yi tekrar uygulamaya koydu. Kânûn-i Esâsî’nin yeniden uygulamaya konulması ve İkinci Meşrûtiyetin ilânı üzerine Osmanlı Devletinin parçalanmasını isteyen iç ve dış mihraklar tekrar faaliyete geçtiler. 
1876 yılından 1924 yılına kadar 48 yıl yürürlükte kalan, padişahın yetkilerini ve meşrûtiyeti kabul eden Kânûn-i Esâsî, Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmeti devrinde de uygulandı. 1921 yılında çıkarılan Teşkilât-ı Esâsiye Kânûnu ile birlikte yürürlükte bulunan Kânûn-i Esâsî, 1924 Anayasasının kabulüyle fiilen yürürlükten kalktı.