İLİM-TEK­NİK.................. YIL­DI­RIM VE ŞİM­ŞEK

Gök gü­rül­tü­lü ve şim­şek­li bir fır­tı­na­dan ön­ce gök­yü­zün­de top­la­nan bu­lut­lar ne­ga­tif elekt­rik­le yük­le­nir­ler. Bu bu­lut­la top­rak ara­sın­da bü­yük bir po­tan­si­yel far­kı var­dır. Do­la­yı­sıyla bu­lut bi­rik­tir­di­ği yü­kü­nü yer­yü­zü­ne bo­şalt­ma ve faz­la ge­len ener­ji­sin­den kur­tul­ma eği­li­min­de­dir. An­cak bu­nun ger­çek­leş­me­si için ara­da­ki ha­va­nın ka­te­di­lip bir köp­rü ku­rul­ma­sı lâ­zım­dır. Her­şey yer­yü­zü­ne doğ­ru zik­zak­lar iz­le­ye­rek inen bir ha­re­ket ile baş­lar. Kü­çük par­lak bir nok­ta bu­lut­tan yo­la çı­ka­rak ışık hı­zı­nın al­tı­da bi­ri ka­dar hız­lı bir bi­çim­de aşa­ğı doğ­ru iner. 50 met­re ka­dar in­dik­ten son­ra, 50 mik­ro­sa­ni­ye ka­dar du­rur ve ye­ni bir adım atar, du­rur, ye­ni bir adım atar du­rur... bu böy­le de­vam eder. Mey­da­na ge­len bu ek­si yü­kü, bu­lut­tan yer­yü­zü­ne ta­şı­dı­ğın­dan, ka­na­lın hep­si ek­si elekt­rik­le do­lu­dur. Bo­şal­ma yer­yü­zü­ne değ­di­ği an­da, bu­lu­ta ka­dar çı­kan ilet­ken bir tel el­de et­miş gi­bi olur. Bu sâ­ye­de bu­lut­ta­ki ne­ga­tif yük bo­şa­la­bi­lir ve bu sı­ra­da aşa­ğı­da mey­da­na ge­len ar­tı iyon­lar da ay­nı yo­lu kul­la­na­rak bu­lu­ta doğ­ru çı­kar­lar. Bu sı­ra­da yol­la­rı­na çı­kan ha­va­da­ki mo­le­kül­le­rin de iyon­laş­ma­sıyla, çok par­lak bir ışık olur. Yıl­dı­rı­mı top­rak­tan yu­ka­rı doğ­ru çı­kı­yor ola­rak gör­me­mi­zin se­be­bi de iş­te bu­dur. Şim­şek çak­tı­ğı sı­ra­da or­ta­ya çı­kan ısı, ora­da­ki ha­va­nın ani­den gen­leş­me­si­ne se­bep olur; bu­nun so­nu­cun­da da gök gü­rül­tü­sü ola­rak ad­lan­dır­dı­ğı­mız ses mey­da­na ge­lir. Ses bu­lut­tan bu­lu­ta yan­sı­ya­rak tek­rar­la­nır ve bi­zim ku­la­ğı­mı­za pat­la­ma­lı ve ça­tır­da­ma­lı bir bi­çim­de ula­şır. Bâ­zı za­man da bu iş­lem bu­lut­tan bu­lu­ta da olur.

YEMEK ................      CİĞER YAHNİ

MAL­ZE­ME: 1 adet ko­yun ci­ğe­ri, 2 def­ne yap­ra­ğı, 2 diş sa­rım­sak, 1 de­met may­da­noz, 2-3 adet so­ğan, 2 adet do­ma­tes, 1 ka­şık sadeyağ, tuz ve kır­mı­zı bi­ber.
YA­PI­LI­ŞI: Ci­ğer iyi­ce yı­ka­nıp za­rı çı­kar­tı­lır. Kuş­ba­şı doğ­ra­nır. Bir ten­ce­re­de yağ eri­ti­le­rek ci­ğer su­yu­nu çe­kin­ce­ye ka­dar ka­rış­tı­rı­lır. Son­ra içi­ne sarımsak, def­ne yap­ra­ğı, doğ­ran­mış so­ğan, tuz ve bi­ber ilâ­ve edi­lir. 5-10 da­ki­ka da­ha ka­vu­rup do­ma­tes­ler ko­nur. Üze­ri­ne ör­te­cek ka­dar sı­cak su dö­kü­lüp ha­fif ateş­te pi­şi­ri­lir. Üze­ri­ne may­da­noz ser­pi­lip ser­vis ya­pı­lır.