TARİH.............. MÜZİK ÜSTADI İTRÎ

Sul­tan 3. Mehmed Hân za­ma­nın­da ya­şa­mış olan It­rî efen­di, bir din âli­mi de­ğil­di. Meş­hur Be­et­ho­ven gi­bi, bir müzik üs­ta­dı idi. İs­lâm tek­bi­ri­ni, se­gâh ma­ka­mı­na bes­te­le­mek­le, İs­lâ­miye­te bir hiz­met yap­ma­mış, dîne bir bidat ka­rış­tır­mış­tır. Mü­zik per­de­le­ri­ne uy­dur­mak için, ke­li­me­ler de­ğiş­ti­ril­mek­te, mânâ­la­rı bo­zul­mak­ta­dır. İn­san­lar, nağ­me­nin ku­lak­la­ra ve nef­se olan tesi­ri­ne ka­pı­lıp, tek­bi­rin mânâ­sı, kal­be ve rûha olan tesi­ri kaybol­muş­tur. Kur’ân-ı ke­rîm ve mev­lid­ler de, böy­le musiki ile oku­nun­ca, ke­li­me­ler bo­zu­la­rak mânâ­la­rı de­ği­şi­yor. Tesi­ri ve se­va­bı kal­mı­yor. Kur’ân-ı ke­rî­mi gü­zel ses ile ve tec­vid ile oku­ma­lı­dır. Bu şekilde tesi­ri ve se­va­bı çok olur.
Be­rî­ka ki­tâ­bın­da, dil âfet­le­ri­nin on­ye­din­ci­si ola­rak gı­nâ, yani te­gan­ni uzun an­la­tıl­mak­ta­dır. Şeyh-ul-is­lâm Ebüs­suud efen­di­nin “rah­me­tul­la­hi te­âlâ aleyh” fet­vası da ya­zı­lı­dır. Bu fet­va­da helâl ve ha­ram olan te­gan­ni­ler bil­di­ril­mek­te­dir. Çal­gı­lar hak­kın­da hiç­bir­şey ya­zı­lı de­ğil­dir. Ney ve çal­gı ça­lan­la­rın bu fet­va­yı ile­ri sür­me­le­ri, Ebüs­suud efen­di­ye if­ti­ra ol­mak­ta­dır.
İb­ni Âbi­dîn kitabının dör­dün­cü cildinde, şa­hit­li­ği ka­bul edil­me­yen­le­ri an­la­tır­ken bu­yu­ru­yor ki: “Eğ­len­ce için ve pa­ra ka­zan­mak için baş­ka­la­rı­na şar­kı söy­le­mek, söz­bir­li­ği ile ha­ram­dır. Çal­gı ça­la­rak dans et­mek bü­yük gü­nah­tır. Sı­kın­tı­sı­nı gi­der­mek için ken­di ken­di­ne şar­kı söy­le­mek gü­nah de­ğil­dir. Vaaz ve hik­met bu­lu­nan şiir din­le­mek câ­iz­dir. Çal­gı ola­rak, yal­nız ka­dın­la­rın dü­ğün­ler­de def çal­ma­sı câ­iz­dir. Bu em­rin er­kek­le­re de şa­mil ol­ma­sı essah­dır. Fa­kat, er­kek ka­dın bir ara­da bu­lun­ma­ma­lı­dır. Te­gan­ni ve çal­gı hak­kın­da Me­vâ­hib-i le­dün­niy­ye kitabının ikin­ci kısım so­nun­da ge­niş bil­gi var­dır.
Harpte, hac yo­lun­da ve as­ker­lik­te da­vul ve ben­ze­ri âlet­le­ri çal­mak câ­iz­dir. Mek­teb­ler­de, mil­lî ve si­yâ­sî top­lan­tı­lar­da ve bay­ram­lar­da ban­do, mü­zi­ka çal­mak câ­iz ol­du­ğu bu­ra­dan an­la­şıl­makta­dır. Tam İl­mi­hâl - Se­âdet-i Ebe­diy­ye (Sayfa: 738)

ZEKÂ BULMACASI................ÇİĞ YU­MUR­TA
Eli­miz­de 2 yu­mur­ta var. Bi­ri­si piş­miş, bi­ri­si çiğ. Han­gi yu­mur­ta­nın çiğ, han­gi­si­nin piş­miş olduğu­nu, yal­nız eli­mi­zi kul­la­na­rak, kır­ma­dan na­sıl an­la­rız?             (Cevabı yarın)