MAKALE.......... RAMAZAN GELİRKEN

Eskiden adı; “On bir ayın bir sultanı” idi. Bir hükümdar gibi saltanatla gelirdi. Davullarla, sevinçli bakışlarla, çocukların neşeli çığlıklarıyla karşılanırdı. Saltanat kalkınca, bu mübârek ayın da ruhlarımız üzerindeki hükümranlığı sona erdi. Şimdi, kendilerine “yobaz, mürteci, ticani, dar kafalı, inkılap düşmanı” denmesinden korkuyormuş gibi, başını öne eğmiş, duvar diplerinde bir gölge hâlinde kayarak sessizce geliyor. 
Eskiden gazetelerimizin birinci sayfasında Ramazanın geldiğini müjdeleyen, câmi ve mahya resimli haberlerden eser yok. Avrupa’nın beşinci dereceden bir memuru geldi mi, gazetelerimizin birinci sayfalarında çeşitli fotoğraflar, Ramazan geldi mi, iç sayfalarda ya var, ya yok.
Lâiklik icabı mı bu? Fakat lâikliği bizden en az bir iki asır evvel benimseyen Avrupalılardan, daha lâik olduğumuz iddiasında mıyız? Onların Paskalya v.s. gibi dînî günlerindeki sosyal canlılık, hatta coşkunluklarına ne mânâ vereceğiz?... Ramazan gibi vesilelerle duyulan kollektif heyecan, bir dînin mensuplarını birbirine sevdirmek için az bulunur fırsatlardan biridir. Her türlü dînî mülâhazalarından ayrı olarak, yalnız halkın terbiyesi bakımından sağladığı faydaya göz yummak için, kızıl kâfir değil, sadece kızıl olmak kâfi.
Bu akşam iftar sofrası yerine kokteyl partisi hazırlayanları, Ramazan gufran ayı olduğu için, Allahü teâlâ belki affeder ama, yaşayan bir cemiyetin vicdanı affeder mi? Bilmiyor ve sanmıyorum...                                                    Peyami Safa

HAYVAN HİKÂYESİ..............  TİLKİNİN KURNAZLIĞI

Acıkan tilki, bir üzüm bağı görünce çok sevinmiş. Duvarda bir taş kovuğu görünce içeri süzülüp, iştahla karnını doyuran tilkinin keyfini bağcı bozmuş. Elindeki sopayla bir kovalamaca başlamış. Girdiği deliğe can havliyle bir hamle yapmış ama karnını dolduran tilkinin delikten geçmesine imkân yok. Dermanı kalmayan tilki, çâreyi kurnazlıkta bulmuş ve birdenbire kendini yere atıp ölü numarası yapmış. Bağcı bu numarayı yutmuş. Adamcağız sopasına taktığı tilki leşini duvardan atmış. Tilki kaçarken de bağcıya nanik yapmayı unutmamış.