TARİH........... 1900’ÜN DÜNYA DEVLETLERİ

1900 yılı başı için Dünya nüfusu yaklaşık 1.5 milyardı. 1.2 milyar nüfusu 10 büyük devlet yönetiyordu. Mevcut 52 bağımsız devletten 42’si ancak geri kalan 300 milyon civarında nüfusu paylaşıyorlardı. Osmanlının düvel-i muazzama dediği (Fr. Grande puissance, İng. Great power) devletler; İngiltere, Almanya, Fransa, Rusya, Birleşik Amerika, Avusturya-Macaristan, Türkiye, Japonya, İtalya ve çok defa büyük devlet statüsü esirgenen Çin... İspanya bu yıllarda büyük devlet statüsünü kaybetmişti. Yalnız büyük devletler aralarında karşılıklı büyükelçi teâtî ederlerdi. Diğer devletler gerek kendi aralarında, gerek büyük devletlerle orta elçi atarlardı. Bu ayırım onur kırıcı idi ve 1945’ten itibaren birer ikişer bırakılmaya başlandı. Bugün orta elçi teâtîsi bütün devletler arasında tarihe karışmıştır.

Emperyalizmin Doruğu: 1900, bir sömürgeler dünyası idi. Emperyalizm doruk noktasına ulaşmış, hâlâ doymamıştı. İmparatorluklar çağının zirvesi idi. Büyük devletlerden yalnız ABD ile 1871’den beri Fransa cumhuriyetti. Müslüman devletler Türkiye, İran, Afganistan ve Fas’tan ibâret olup Fas da 1912’de bağımsızlığını kaybedecektir. 3 Budist devlet bağımsızdı: Çin, Japonya, Tayland. Geri kalan 45 devlet Hıristiyan, bunlardan 39’u Katolik veya Protestan, 6’sı Ortodoks (Rusya, Romanya, Sırbistan, Karadağ, Yunanistan, Etiyopya) idi.

Asya’da 5 devlet, Afrika’da 5 devlet olup diğer 45 devlet Avrupa ve Amerika kıtalarında idi. Okyanusya kıtasında son bağımsız devlet Havaii’yi 1898’de ABD ilhak etmişti. Afrika kıtasının 9/10’u, Türkiye, Fransa, İngiltere, Portekiz, İspanya, italya, Belçika, Almanya arasında, bu 8 Avrupa devletince paylaşılmıştı. Bunlardan yalnız Osmanlı Afrikası sömürge değil, ana yurdun bir parçası idi. Yılmaz Öztuna TÜRKİYE GAZETESİ

ZEKÂ BULMACASI........ÜÇ KARE

Yukarıdaki şekilden, 3 kibrit çöpü çıkararak 3 kare yapabilir misiniz? (Cevabı yarın)

Erkek: Bahadır - Kız: Müzeyyen - Yemek: Şehriye çorbası, Güveç, Bulgur pilavı, Ayran.