SOHBET......... İYİ VE KÖTÜ HASLETLER

Lok­man Ha­kîm; Pey­gam­ber ve­ya ve­lî idi. Dâ­vud aley­his­se­lâm za­ma­nın­da Ara­bis­tân’ın Um­man ta­ra­fın­da ya­şa­mış­tır. Ey­yûb aley­his­se­lâ­mın tey­ze­si­nin oğ­lu ol­du­ğu da ri­vâ­yet edil­mek­te­dir. Kur’ân-ı ke­rîm­de 31. sû­re­nin adı­dır. Bu sû­re­nin 12. âye­tin­de; “Biz Lok­man’a hik­met ver­dik.” bu­yu­rul­mak­ta­dır. Bu­ra­da­ki hik­me­tin akıl, an­la­yış, ilim, ilim­le amel et­mek ve doğ­ru ka­rar ver­mek ol­du­ğu tef­sîr­ler­de ya­zı­lı­dır.
Lok­man Ha­kîm ta­bib­le­rin pi­ri­dir. Hik­met­li söz­le­ri ve oğ­lu­na ver­di­ği na­sî­hat­la­rı meş­hûr­dur.
Oğ­lu­na ver­di­ği nasihat­le­rin­den bâzı­la­rı şun­lar­dır:
* Ey oğul; in­san­la­ra iyi­lik­le­ri emir ve na­si­hat eder­ken, ken­di­ni unut­ma!
* Dün­ya ge­çi­ci ve çok kı­sa­dır, âhı­ret ise son­suz­dur.
* He­lâl ye ve iş­le­rin­de dâimâ âlim­le­re da­nış!
* Söz gü­müş ise, sü­kût al­tın­dır.
* Mer­ha­met eden mer­ha­met bu­lur.
* Sü­kût eden, se­lâ­me­te erer.
* Ha­yır söy­le­yen kâr eder.
* Kö­tü ko­nu­şan günah­kâr olur.
* Di­li­ne hâ­kim ola­ma­yan piş­man olur.
Haz­ret-i Lok­man Ha­kîm’e oğ­lu bir gün şun­la­rı sor­du:
- Ey ba­ba­cı­ğım! Bir in­san için en ha­yır­lı has­let ne­dir?
- Din­dir.
- İki has­let ol­sa?
- Din ve mal.
- Üç has­let ol­sa?
- Din, mal ve ha­yâ­dır.
- Dört has­let ol­sa?
- Din, mal, ha­yâ ve gü­zel ah­lâk.
- Beş has­let ol­sa?
- Din, mal, ha­yâ, gü­zel ah­lâk ve cö­mert­lik.
- Al­tı has­let ol­sa?
- Ey oğ­lum! Bir in­san­da bu 5 has­let top­la­nır­sa, o in­san müt­te­kî, ve­lî ve Al­la­hü te­âlâ­nın ken­di­ne ya­kın kıl­dı­ğı kul­la­rın­dan olup, şey­tan­dan uzak­la­şır.
- En kö­tü has­let ne­dir?
- En kö­tü has­let, kü­für­dür.
- En kö­tü iki has­let ol­sa?
- Kü­für ve ki­bir.
- En kö­tü üç has­let ol­sa?
- Kü­für, ki­bir, şü­kür az­lı­ğı.
- En kö­tü dört has­let ol­sa?
- Kü­für, ki­bir, şü­kür az­lı­ğı ve cim­ri­lik­tir.
- En kö­tü beş has­let ol­sa?
- Kü­für, ki­bir, şü­kür az­lı­ğı, cim­ri­lik ve kö­tü ah­lâk­tır.
- En kö­tü al­tı has­let ol­sa?
- Ey oğ­lum, bu 5 kö­tü has­let bir kim­se­de top­la­nın­ca, o kim­se Al­la­hü te­âlâ­dan uzak­ olur.