SOHBET.......... İSLÂMİYET VE AKIL

Allahü teâlâ, rahmân sıfatı ile iyi şeyleri, kahhâr sıfatı ile kötü şeyleri yaratmaktadır. Dünyada iyi, faydalı şeylerle; kötü, zararlı şeyler karışıktır. Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, insanda, iyi işleri kötülerinden ayıran bir kuvvet yarattı. Bu kuvvete Akıl denir. Akıl da bu ayırma işini tam yapamayacağı için, Allahü teâlâ, kullarına çok acıyarak, bu ayırma işini kendisi yaptı. İyi ve kötü işleri ayırarak bunları Peygamberleri vâsıtası ile kullarına bildirdi ve iyi işlerin yapılmasını emir ve kötülerin yapılmasını yasak etti. Allahü teâlânın bu emir ve yasaklarına Din denildi.
Eflâtun gibi eski Yunan filozoflarının ve benzerlerinin bozuk yazıları Îsevîliğe ve Mûsevîliğe karıştı. Bu iki din, ilâhî olmaktan çıkıp, müşriklerin dinleri hâlini alarak zararlı oldu. Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği dîne İslâmiyet denir. Abdullah bin Sebe ve benzerlerinin bozuk fikrleri de İslâmiyete karıştırılmak istendi ise de, Ehl-i sünnet âlimleri buna mâni oldular. Eshâb-ı kirâm ve Ehl-i sünnet âlimlerinin bulunduğu yerlerde yaşayanların akılları, iyiyi-kötüden ayırma işini çok iyi yaparak rahat ettiler. Ortaçağda İslâm medeniyetini kurdular. Bu akıllara Akl-ı selîm denir. Îmânları aynı olan Ehl-i sünnet Müslümanlar, ibâdetlerinde başka mezheplere ayrıldılar. Ehl-i sünnetin dört mezhebi böyledir. Bozuk mezhep uyduranların îmânları da bozuktur. 
Muhammed aleyhisselâma inanıp da, başka bir Peygambere inanmayan kimse, buna da inanmamış olur. Çünkü, Muhammed aleyhisselâma inanmak için, Peygamberlerin hepsine inanmak lâzımdır.
Müslümanlık, medeniyete sebep olmaktadır. Medeniyet, jet ve elektronik âletler yapmak değil, bunları zulüm yapmak için kullanmayıp, insanlara hizmet için kullanmaktır. Avrupa’da ve Amerika’da bazı fen adamları, dinlerinden uzaklaşınca, başarılı oldu. Müslüman ismini taşıyan bazı ahmaklar ise, İslâmiyetten uzaklaşınca başarısız oluyor. Bunun sebebini iyi anlamalıdır. 
Tam İlmihâl - Seâdeti Ebediyye 84. baskı, S: 1148